چند زانیاریک له بابت شاری بانه (اطلاعاتی از شهرستان بانه)

شارستانی بانە یان قەزای بانە یەکێک لە شارستانەکانی پارێزگای کوردستانە و ناوەندەکەی شاری بانەیە. لە ساڵی ٢٠٠٦دا ١١٦٧٧٣ کەس دانیشتووی ھەبووە کە ھەموویان بە شێوەزاری کوردیی ناوەندی قسە دەکەن و لەسەر مەزھەبی شافعین.

ناوەندە شارییەکانی بریتین لە:

• بانە
• ئارمەدە

شهرستان بانه (کردی : Bane) یکی از شهرستانهای استان کردستان در غرب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر بانه است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۱۸٫۶۶۷ نفر بوده‌است ^[۱].

نگاه آماری به شهرستان بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ جمعیت کل شهرستان بانه برابر با ۱۱۶۷۷۳ نفر اعم از مرد و زن می‌باشد که از این میزان جمعیت شهرهای این شهرستان به قرار زیر می‌باشد: ا. بانه: ۶۹۶۳۵ ۲. آرمرده ۲۰۶۲ ۳. بوئین سفلی: ۱۰۶۹ ۴. کانیسور: ۱۱۳۱ جمعیت کل روستاهای شهرستان بانه نیز برابر با ۴۳۷۰۷ نفر میباشد..^[۲]

کلیمیان بانه

مهاجرت یهودیان بانه: با اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و تقسیم فلسطین در سال ۱۳۲۷ شمسی، یهودیان بانه که حدوداً چهل خانوار بودند و اکثراً به زرگری وبازرگانی مشغول بودند ومحله خاصی برای خود داشتند، به فکر مهاجرت به فلسطین افتادند و در اواخر بهار۱۳۲۸خورشیدی به کلی بانه را ترک وبه فلسطین مهاجرت کردند..^[۳]

• شهرها: بانه، آرمرده، کانی‌سور، بوئین سفلی.

• بخش مرکزی شهرستان بانه
  • دهستان شوی (بانه)

شهر: بانه

• بخش ارمرده
  • دهستان پشت آربابا
  • دهستان بله که

شهر: آرمرده

• بخش نمشیر
  • دهستان کانی‌سور
  • دهستان نمه شیر
  • دهستان بوالحسن

شهر: کانی‌سور

• بخش بوئین
  • دهستان بوئین
  • دهستان ننور

شهر: بوئین سفلی

                                                                                          ^{تاریخچه ای از شهرستان بانه:}

شهرستان و شهر بانه پیشینه ای دراز دارد و حوادث بسیاری را به خود دیده است .در سال 628 میلادی هراکوپس امپراتور روم در جنگ با ایران پس از تسخیر وغارت و ویران کردن شهر زور از طریق قزل جه در کردستان عراق وارد بانه شد و پس از هفت روز اقامت در آنجا به سو ی همدان رهسپار گردید. مردم بانه در صدر اسلام بامیل خویش به اسلام گرویدند ،به همین خاطر مجاهدان اسلام حکام آنجا را اختیار الدینی نامیدند. همچنان که اشاره شد دین مردم بانه اسلام است و در فقه از امام شافعی(رضی الله علیه)پیروی می کنند.زبان آنان کردی سورانی است وبه زبان مردم سلیمانیه در کردستان عراق شباهت تام دارد.شهر بانه که مرکز شهرستان بانه است تا قریب نود سال پیش «به روژه»به معنی آفتابگیر نام داشت. بانه تا آغاز جنگ جهانی اول (1914-1918) به مدت ده سال در اشغال دولت عثمانی بود،ارتشیان عثمانی بر فراز قلعه داخل شهر که مقر حکم رانی حاکمان محل بود،پادگانی ساخته بودند و آنرا قشله می نامیدند.در خلال جنگ یاد شده روسها بانه را به تصرف در آوردند و به حضور ترکان عثمانی پایان دادند.درآن جنگ دولت های عثمانی و المان علیه روس وانگلیس می جنگیدند.عثمانی ها جنگ مزبور را جهاد در راه خدا قلمداد کرده و بابرانگیختن احساسات دینی مردم بانه و دیگر مناطق کردستان،آنان را درگیر جنگ با روسها نمودند.روسها واکنش نشان دادند و تلفات جانی فراوانی بر مردم کردستان ئ ازجمله بانه وارد ساختند و شهر را به اتش کشیدنددر سال 1308 خورشیدی شهرداری در بانه تاسیس شد.نخستین شهردار آن که بخشداری را هم بعهده داشت ،میرزافتح الله حسینی(توکلی) بود.که از سوی اشرار ترور شد.در شهریور 1320 و در جریان جنگ جهانی دوم برای دومین بار شهر بانه چند روز به تصرف روسها درآمدولی پس از چند روز آنجا را ترک نمودند.به دنبال ایشان محمد رشید خان ودیگر بگ زاده های بانه در شب نوزده شهریور 1320 پس از چند ساعت نبرد بر شهر دست یافتندو به مدت سه سال انرا در اختیار داشتند. ادارات ومدرسه ابتدایی درختران و پسران تعطیل شد و چند نسل از فرزندان مردم بانه از تحصیل باز ماندند و این خسارتی بود که هیچگاه جبران نشد. دیگر اینکه در تاریخ هشتم مهر 1323 به دستور محمد رشید خان شهر بانه اتش زده شد در آخر همان سال عزت خان احمدی به سمت بخشدار و شهردار بانه منصوب گردید،پس از او کسان دیگری از جمله سلیمان خان یونسی ،حاج درویش عظیمی ،عبداله محمودی و حاج سیگاری به عنوان شهردار منصوب یا انتخاب شدند. در جنگ هشت ساله عراق علیه ایران ،هواپیماهای عراقی بارها بانه را بمب باران کردند و تلفات مالی و جانی بسیاری را باعث گردیدند،از همه زیان بار تر بمباران شهر در پانزدهم خرداد 1363 بود که حدود دو هزار نفر شهید و زخمی بر جای گذاشت.جمعیت بانه تقریبا بالای صد هزار نفر است .بانه دارای4 بخش و8 دهستان و 219 روستااست.ارتفاعات مهم بانه:آربابا،بابوس،دوزین،جنیره وسورکیو است.شهرهای همجوار بانه سقز،سردشت،و مریوان است .و از مغرب هم مرز با عراق می باشد.رودخانه های مهم بانه رودهای شوی،بوئین،کلوی و چم بزرگ است.کشاورزی در بانه بیشتر گندم ،جو و نخود می باشد.صنایع دستی بانه شال آرمرده،جاجیم و فروش فرش دستی را شامل می شود. اماکن زیارتی بانه:پیرمراد،مرقد سورین ،اصحاب کانی سبز ،سلیمان بگ بانه ،شیخ احمد ساوان می باشند. بانه شهری است که در حصاری از کوههای سر سبز و پوشیده از جنگل های بلوط قرار گرفته و بدون شک یکی از زیباترین و دیدنی ترین مناطق ایران را در خود جای داده است و دیدنی ترین منظره را غروب های های بانه به خود اختصاص داده است.